Boekrecensie Gerald Brenan – South from Granada

Zittend op het terras, uitkijkend over de bergketen met de prachtige naam la Contraviesa, met de kat van de eigenaresse van het vakantiehuis aan mijn zijde, lees ik South from Granada. Dit boek van de Britse schrijver Gerald Brenan heb ik in de boekenkast van dit mooie witte huis in de Alpujarras gevonden en speelt zich in deze streek af, in het dorp Yegen.

Brenan's aankomst in Yegen

Brenan belandde hier in de Alpujarras in 1919. Hij was 25 jaar oud, kwam net uit militaire dienst en was op zoek naar een huis waar hij zo lang mogelijk zou kunnen leven van zijn officiersgage. "Before making up my mind what I should do, I wanted to spend a few years reading the books I had collected and soaking myself in the ways of the Mediterranean life."
Speciale interesse voor Spanje had hij niet. Het leven zou er vast wel goedkoop zijn, was zijn gedachte. Omdat de droogte van het Spaanse binnenland hem tegenstond, ging hij op zoek naar een streek met iets meer water. En zo belandde hij in de Alpujarras, een zeventig kilometer lange bergvallei ten zuiden van de Sierra Nevada in Andalusië.

Aangekomen in het dorp Ugíjar in de oostelijke Alpujarras hoorde hij dat er twee huizen in de regio te huur stonden. Het ene lag in het dorpje Mairena, maar daar woonden alleen zigeuners en Brenan "... wished to live among Spaniards."
Het andere huis lag in Yegen.
Hij voelde zich meteen aangetrokken tot dit bergdorp: "It was a poor village, standing high above the sea, with an immense view in front of it. With its grey box-shaped houses of a battered Corbusier style, all running the hill and fusing down into one another, and its flat clay roofs and small smoking chimneys, it suggested something that had been made out of the earth by insects."

Een dorp als een onbewoond eiland

Brenan zou hier uiteindelijk - met tussenpozen - zo'n zeven jaar wonen, in de periode 1919 - 1934. Het werd zijn desert island, zoals zijn biograaf Jonathan Gathorne-Hardy het formuleerde. Brenan las, schreef, leerde het land en de taal kennen, wandelde en struinde door deze regio. Ook ontving hij er zijn schrijversvrienden van de Bloomsbury group. Virginia Woolf, Lytton Strachey, Ralph Partridge en Dora Carrington kwamen op de rug van ezels naar het afgelegen Yegen.
In 1934 vertrok Brenan uit de Alpujarras en vestigde zich met zijn vrouw in een ander Andalusisch gebied; in het dorp Churriana bij Malaga. Maar Yegen zou altijd met zijn naam verbonden blijven.

Aan het einde van de middag heb ik het boek uit. South from Granada is een vermakelijk portret van het landschap, de folklore, de onderlinge verhoudingen tussen de dorpelingen en het gemoedelijke leven dat Brenan hier leidde. De beschrijvingen zijn meer dan honderd jaar geleden opgetekend, maar er is waarschijnlijk niet veel veranderd in deze contreien.

Rust in Yegen

Ik besluit een kijkje te gaan nemen in Brenan's voormalige woonplaats, hier zo'n vier kilometer vandaan. Het is stil in de smalle steegjes met de witte huizen als ik er aankom. Vier mannen spelen triktrak voor het gemeentehuis bij de kerk. Ze kijken nieuwsgierig op van het speelbord. Zij zijn de enige levende zielen tijdens mijn wandeling door het dorp.

Het straatnaambordje waar de schrijver woonde, is verkeerd gespeld. Het maakt melding van een Calle Gerald Brenam. In de muur van het huis waar hij woonde, is een plaquette ingemetseld. Niet veel meer wijst op het feit dat Don Geraldo hier ooit resideerde en het dorp met zijn boek op de kaart zette. Er is nu weliswaar een geasfalteerde weg. Elektriciteit en water zijn aangelegd. En sommige inwoners hebben vast en zeker een internetaansluiting. Maar veel lijkt er niet veranderd sinds Brenan's jaren hier.
De kerkklok slaat zeven slagen en de mannen op het plein nemen nog een glas rode wijn.